İlk çalışmalar var olan tüm aşıların %90 nın üzerinde koruduğunu gösteriyor. Bilinmeyen nokta bu koruyuculuğun ne kadar olacağıdır. Covid19 geçiren ve izlenen hastalara bakıldığında şunu görüyoruz: Covid geçiren hastaların kanında oluşan koruyucu antikorlar 6. aydan itibaren düşüyor. Ve tüm dünyadan gelen raporlara bakıldığında tekrarlayan covid19 geçiren hastaların sayısı artıyor. Üstelik bu hastalığı sessiz geçiren ve tekrar virüs yayan hastaların sayısını hiç bilmiyoruz. Bu durumda aşıların 6 aydan daha uzun koruyamayacağını düşünebiliriz .
Bir diğer önemli noktada virüsün sadece bir kısmını içeren RNA, DNA aşıları gibi aşıların mutasyonlar/değişimler sonrası devre dışı kalma olasılığıdır. Böyle bir durumda tam virüs kullanan aşılar hala etkin kalmaya devam edebilir. Bu hastalığı tekrar geçiren olguların bazı özelliklerine burada dikkat çekmek istiyorum. Hastalığı tekrarlayan olguların bir kısmı hastalığı çok kolay atlatırken, bazıları ilk ataktan daha ağır geçirmektedir. Tekrarlayan enfeksiyonların ağır olmasının nedeni ilk oluşan antikorların yetersiz öldürme kapasitesi ve/veya yeni mutasyonlar sayesinde virüsün bu antikorlardan kaçarak, daha hızlı yayılmasıdır. Bu olaya ADE denmektedir(Antikora bağlı hastalık şiddetlenmesi).
Ercüment Ovalı
Prof.Dr. at Acibadem Labcell